Klaster - źródło inspiracji

 

Choć klastry nie są jeszcze dokładnie zdefiniowane w polskim prawodawstwie, to od wielu lat pomagają różnym podmiotom budować przewagę konkurencyjną na rynku, są miejscem współpracy, wymiany doświadczeń i wiedzy, a także niezastąpionym źródłem inspiracji. Co czyni

je tak wyjątkowymi? Powodów jest wiele, zacznijmy jednak od samej istoty działania klastrów.

Klaster to „geograficzne skupisko niezależnych podmiotów, reprezentujących określoną specjalizację gospodarczą, współpracujących i konkurujących ze sobą w ramach łańcucha wartości ”[1].

Co to w praktyce oznacza?

Podmioty skupione w klastrze powinny ze sobą współpracować w sformalizowany sposób, umożliwiający osiągnięcie założonych celów. Sam zaś klaster ma przynosić korzyści i tworzyć nową wartość dla swoich członków.

Jakie podmioty mogą stworzyć klaster?

Klaster zawsze jest wspólnym przedsięwzięciem co najmniej kilku podmiotów, do których mogą należeć: przedsiębiorstwa (w tym przedsiębiorstwa społeczne), uczelnie i inne jednostki naukowe, instytucje otoczenia biznesu, administracja publiczna oraz pozostałe organizacje wspierające[2]. Klastry zawiązywane są w formie stowarzyszenia lub na postawie tzw. umowy klastrowej, czyli umowy cywilnoprawnej zgodnie z art. 353 Kodeksu cywilnego[3]. Zawierając umowę klastrową, strony zobowiązują się do wspólnego działania na rzecz określonego przedsięwzięcia, razem odnosząc korzyści oraz ponosząc ryzyko. Klaster w formie stowarzyszenia może być założony wyłącznie przez osoby fizyczne. Stowarzyszenie działa niezarobkowo, samodzielnie określa swoje cele, strukturę organizacyjną czy program działania, a także tworzy akty wewnętrzne. Wybierając zatem formę klastra, trzeba dokładnie zastanowić się, jakie funkcje ma on pełnić i do kogo ma być skierowany.

Przystąpienie do klastra – wymagania

Przystąpienie do klastra nie jest skomplikowane i wymaga przede wszystkim chęci. Podmiot, który chce być przyjęty do grona członków klastra, składa deklarację, w której akceptuje regulaminy
i wytyczne działania klastra. Najczęściej jest też zobowiązany do uiszczenia wpisowego lub opłaty członkowskiej. Rzadziej musi przedłożyć rekomendacje określonej liczby aktualnych członków klastra czy też uzyskać akceptację ze strony jego zarządu lub rady. Każdy z klastrów ma sprecyzowane oczekiwania względem zrzeszonych podmiotów, dlatego przed podjęciem decyzji o przystąpieniu warto szczegółowo przeanalizować te wymagania.

Przedsiębiorstwo społeczne w klastrze – czy warto?

Przedsiębiorstwo społeczne jest specyficzną formą prowadzenia działalności gospodarczej, bowiem nie funkcjonuje dla maksymalizacji zysku akcjonariuszy lub właścicieli, a dla określonego celu społecznego. Przykładem takiego przedsiębiorstwa jest spółdzielnia socjalna, organizacja pozarządowa prowadząca działalność gospodarczą czy spółka non profit. Z uwagi na swoją rolę przedsiębiorstwa społeczne charakteryzują się mniejszą konkurencyjnością i często wyższymi kosztami funkcjonowania niż firmy komercyjne, dlatego też udział w klastrach jest dla nich szczególnie rekomendowany i polecany. Możliwość korzystania z już istniejących, wypracowanych rozwiązań, uczenia się od podmiotów komercyjnych, dostępu do ekspertów i doradców – to tylko nieliczne korzyści wynikające z udziału przedsiębiorstw społecznych w klastrach.

Więcej o klastrach i istocie ich działania, a także zasadności przystąpienia do nich przedsiębiorstw społecznych można się dowiedzieć, dołączając do projektu „SUKCES – program wsparcia podmiotów ekonomii społecznej w funkcjonowaniu w sieciach, partnerstwach i klastrach”, realizowanego
w ramach Działania 2.9 Rozwój ekonomii społecznej Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój 2014 – 2020 przez Caritas Archidiecezji Przemyskiej w partnerstwie z Podkarpacką Akademią Przedsiębiorczości.

Szczegóły projektu: www.pap.rzeszow.pl/projekty/sukces/.

 

 

---

[1] J. Hołub-Iwan, Ł. Wielec, Opracowanie systemu wyboru Krajowych Klastrów Kluczowych. Raport I. Charakterystyka krajowego klastra kluczowego w oparciu o analizę źródeł wtórnych, PARP, Warszawa 2014, s. 9.

[2] Tamże.

[3] Ustawa z dn. 23 kwietnia 1964 r., Kodeks cywilny, t.j. Dz. U. z 2020 r., poz. 2320.